Son 10 yıl içinde, plastik kullanımında dünya genelinde gözle görülür bir artış yaşandı. Bu artışın başlıca nedenleri arasında;
Teknolojik Gelişmeler: Elektronik cihazların, ambalaj malzemelerinin ve diğer birçok ürünün üretiminde plastiğin kullanımını arttırmaya etkili olmuştur.
Nüfus Artışı: Artan nüfusla birlikte tüketim de artmış ve bu durum plastik kullanımını beraberinde getişmiştir.
Ulaşım Sektöründeki Plastik Kullanımının Artması: Araçların hafifletilmesi ve yakıt tasarrufu sağlanması amacıyla plastik kullanımı yaygınlaşmıştır.
Gıda sektöründe tek kullanımlık plastiklerin yoğun kullanımı sayılabilir.
Plastik Kullanımının Zararları
Bu kadar yaygın kullanılan plastiğin çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri de oldukça büyüktür. Plastiklerin doğada kolayca çözünmemesi, uzun yıllar boyunca çevrede kalmasına ve ciddi sorunlara yol açmasına neden olmaktadır.
Çevresel Etkiler
- Deniz Kirliliği: Okyanuslarda büyük çöp adaları oluşmasına ve deniz canlılarının yaşam alanlarının tahrip olmasına neden olmaktadır.
- Toprak Kirliliği: Toprağa karışan plastikler, toprak yapısını bozarak tarım arazilerinin verimliliğini düşürmektedir.
- Hava Kirliliği: Plastik üretimi ve yakımı sırasında zararlı gazların atmosfere salınmasına neden olmaktadır.
- Mikroplastikler: Plastiklerin parçalanması sonucu oluşan mikroplastikler, besin zincirine girerek insan sağlığını tehdit etmektedir.
İnsan Sağlığına Etkileri
- Hormonal Bozulmalar: Plastiklerde bulunan bazı kimyasallar, insan vücudundaki hormonal dengeyi bozarak çeşitli hastalıklara yol açabilmektedir.
- Kanser Riski: Bazı plastik türlerinde bulunan kimyasalların kanserojen olduğu bilinmektedir.
- Solunum Yolu Hastalıkları: Plastik parçacıklarının solunması, solunum yolu hastalıklarına neden olabilir.
Plastik Kullanımını Azaltmak için Neler Yapılabilir?
Plastik kullanımının azaltılması için bireysel ve toplumsal düzeyde birçok adım atılabilir.
- Tek kullanımlık plastiklerden kaçınmak,
- Alışverişte bez çanta kullanmak,
- Metal veya cam kaplarda yiyecek saklamak,
- Plastik pipet kullanmamak gibi alışkanlıklar edinmek,
Geri Dönüşüm: Plastik atıkların ayrıştırılarak geri dönüştürülmesi,
Doğal Malzemelerin Tercih Edilmesi:
- Pamuklu, keten gibi doğal kumaşları tercih etmek,
- Ahşap ve bambu gibi doğal malzemelerden üretilen ürünleri tercih etmek,
Yasal Düzenlemeler: Plastik kullanımını sınırlayan yasaların çıkarılması ve uygulanması,
Farkındalık Yaratma: Plastik kirliliğinin zararları hakkında tolumun bilinçlendirilmesi gibi önlemler alınabilir.
Sonuç olarak, plastik kullanımının artmasıyla birlikte çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkiler de artmaktadır. Bu sorunun çözümü için bireysel ve toplumsal düzeyde farkındalık yaratmak ve gerekli önlemleri almak büyük önem taşır.